Στρίντμπεργκ, Γιόχαν Άουγκουστ

(Strindberg). Σουηδός συγγραφέας και δραματουργός (Στοκχόλμη 1849 – 1912). Πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια, αγωνιζόμενος να σπουδάσει, να γίνει κάτι, να μπει στην ανώτερη κοινωνία. Το έργο του Σ., που είναι βασικά αυτοβιογραφικό, φέρνει τη σφραγίδα της προσπάθειας αυτής στις πρώτες του θεατρικές δοκιμές (Ερμιόνη, 1869· Στη Ρώμη, 1870· Ο ληστής, 1871· Καπετάν Όλωφ, 1872), ενώ στην επόμενη περίοδο έχουμε τη μαρτυρία της αποτυχίας των τριών γάμων του, που εκφράζεται με τον βίαιο μισογυνισμό του, τόσο στα αφηγηματικά του έργα, πιο φανερά αυτοβιογραφικά (Ο γιος της υπηρέτριας, 1886, Συνηγορία για ένα τρελό, 1887-8), όσο και στα θεατρικά του, που, απομακρυνόμενα από τον αρχικό ρομαντισμό για να θίξουν θέματα νατουραλιστικής βίας και σκληρότητας, σημείωσαν εξαιρετική επιτυχία (Ο πατέρας, 1887· Η δεσποινίς Τζούλια, 1888· Οι δανειστές, 1890· Η δυνατότερη και Παρίας, 1889). Ύστερα από μια σειρά πνευματικών κρίσεων, ο Σ., που έφτασε κοντά στην τρέλα, στράφηκε προς ένα είδος μυστικισμού: η θρησκευτικότητά του πήρε σιγά-σιγά καθολικές αποχρώσεις, αλλά δεν αφομοιώθηκε ποτέ από τον ποιητή Σ., απαισιόδοξα βέβαιο για την αδυναμία του καλού απέναντι στο κακό, που είναι έμφυτο σε κάθε άνθρωπο. Απ’ αυτό προέρχεται η μυστηριώδης υποβλητικότητα των θεατρικών έργων της περιόδου αυτής: παρά τη νέα του πίστη, ο Σ. εξακολουθεί να μισεί και, παρά το ηθικό δίδαγμα των έργων του, η φαντασία του συγγραφέα γοητεύεται περισσότερο από τα διαβολικά οράματα που βασανίζουν την αμαρτωλή ψυχή παρά από τη λύτρωση που ακολουθεί αυτές τις αγωνίες: Δευτέρα παρουσία (1898), Έγκλημα και έγκλημα (1900), Πάσχα, (1901), Χορός του θανάτου (1905) κλπ. Στην ίδια αυτή περίοδο ο Σ. έγραψε και τις «σουηδικές ιστορικές τραγωδίες»: Γουσταύος Βάζα (1899), Κάρολος IB’ (1901), Γουσταύος Αδόλφος (1900), Γουσταύος T’ (1916), ενώ από το 1907 είχε ασχοληθεί με τη συγγραφή του βιβλίου του Προς τη Δαμασκό, μεγάλη δραματική τριλογία, που βάρυνε ανυπολόγιστα όχι μόνο πάνω στο εξπρεσιονιστικό θέατρο, αλλά και στην εξέλιξη του νεότερου θεάτρου. Το 1907 ο Σ. μπόρεσε να ανοίξει ένα δικό του μικρό θέατρο (Intima Teater), για το οποίο έγραψε πέντε μικρά έργα, που σημείωσαν νέα και τελευταία στροφή στην καλλιτεχνική του εξέλιξη. Ο πελεκάνος, Το καμένο σπίτι και η Καταιγίδα, 1901, Η σονάτα των φαντασμάτων (1908), Ο μεγάλος δρόμος (1910) δεν έχουν πια τους βίαιους και απεγνωσμένους τόνους των παλιότερων έργων του, αλλά έχουν για θέματα περίεργες περιπέτειες, που τις αφηγείται με την παραισθησιακή και σιωπηλή διαύγεια ενός ονείρου. Ο Σουηδός συγγραφέας Γιόχαν Άουγκουστ Στρίντμπεργκ.